Kapadokya Bölgesi’nde, hediyelik eşya dükkanlarında ve sergilerde satılan, el yapımı, organik Kapadokya bez bebekleri, özellikle yabancı turistlerin yoğun ilgisini çekmektedir. Bölgenin giyim kültürünü yansıtan bu bebekler aynı zamanda yöre kadınlarının geçim kaynağı olmaktadır.
Kapadokya bez bebekleri, Nevşehir’in Derinkuyu İlçesi’ne bağlı Soğanlı Köyü’nde ki kadınlar tarafından 1960 yılından beri yapılmaktadır. Yapımında metal çubuk, kumaş parçaları ve gazoz kapağı kullanılan bebekler, Soğanlı Köyü’nün simgesi haline gelmiştir. Tüm Kapadokya Bölgesi’nde satılan bu bebekler, köyün en önemli gelir kaynaklarından biridir. Birkaç ailenin başlattığı bebek yapımı, zamanla turistlerin yoğun ilgi göstermesi sonucu Kayseri Valiliği’nin desteği ile zamanın Köy Muhtarı İsmail Ablak’ın yoğun emeği ile Türk Patent Enstitüsü tarafından Marka Tescil Belgesi ile tescillenmiştir.
Turistler, gittikleri ülke ve şehirlerde o yöreye ait ve yörenin kültürünü yansıtan ürünlere ilgi göstermekte ve gezi hatırası olarak bu tür ürünleri satın almaktadır. Kapadokya bez bebekleri de bölgenin folklorik kültürünü tanıtmaktadır. Yörenin insanını, yaşayışını ve kültürünü en iyi şekilde sembolize etmektedir.
Kapadokya Bek Bebek Çeşitleri
Farklı ebatlarda yapılan Kapadokya bebekleri, kıyafetlerine göre isim almıştır. Bunlar;
- Dimili (şalvarlı) bebek,
- Fistanlı bebek,
- Dizlikli (önlüklü) bebek,
- Fesli bebek,
- Üç Güllü bebek,
- Kermenli (kirmenli) bebek,
- Testili bebek,
- Dimili (şalvarlı) erkek bebek,
- Tüllü bebek
- Kadife Cepkenli bebek çeşitleridir.
Bebeklerin bazılarının başları yuvarlak bazılarının ki sivri başlı olarak şekillendirilmiştir. Genellikle 20, 25, 30 cm ebatlarında yapılmaktadırlar.
Kapadokya bez bebekleri, Kapadokya Bölgesi’nin aynı zamanda ülke kültürünün geçmişten günümüze ulaşan geleneksel kıyafetlerin unutulmamasını sağlayan aynı zamanda ekonomik olarak katkı sağlayan önemli bir el sanatıdır.
Kapadokya Soğanlı Bez Bebekleri Nerelerde Satılıyor?
Kapadokya Bölgesi’nde, turistlerin yoğun olarak ziyaret ettikleri yerlerde hediyelik eşya satan dükkanlar yanı sıra bizzat köylü kadınlarının kendi el emeklerini sergiledikleri duvar kenarı sergilerinde satılmaktadır. Sergilerde kadınlar Kapadokya Bez Bebeklerini satarken bir yandan da bebek yapıyorlar. Bu da turistlerin yoğun ilgisine neden oluyor.
Kapadokya Bebekleri ile Ünlü Soğanlı Köyü
Eski adı Soandos olan Soğanlı Köyü, ilçe merkezine 15 km uzaklıktadır. Kapadokya’nın giriş kapısı olarak bilinir. Ürgüp’e 50 km uzaklıktadır.
Köyde Roma ve Bizans Dönemleri’nden günümüze gelen yaklaşık 50 tane kaya kilisesi bulunmaktadır. Günümüzde sadece 9- 10 tanesi gezilebilir durumdadır. Diğerlerinin girişi kapatılmış ve güvercinlikler yapılmıştır. Oyma kaya evleri, kilise ve mezarları ile zamanında piskoposluk merkezi olduğu tahmin edilmektedir.
Kaya kiliseleri ile ünlü olmasının yanı sıra Kapadokya Bez bebekleri ile ünü dünyaya yayılmıştır. Bölgeye gelen turistler, bu bebekleri alarak ülkelerine Kapadokya hatırası olarak götürmekteler.
Kapadokya Bebeklerinin Hikayesi
Soğanlı Köyü’nde yaşayan Hanife Hanım torununa evdeki kumaşlardan ve ağaç dalından bir bez bebek yapar. Yöreyi ziyarete gelen turistlerden birinin çocuğu bu bebeği görür ve ister. Turistin bu bebeği çocuğuna bu bebeği alınca Hanife Hanım bir tane daha yapar. Bu arada bu bebeklerin turistlere satılabileceği fikri ile bebek yapımına devam eder. Düşündüğü gibi turistler tarafından ilgi yoğun olur ve yörede ki birçok kadın Hanife Hanım gibi bebek yapmaya başlar. Böylelikle Kapadokya bez bebekleri tüm Kapadokya Bölgesi’ne yayılır. 1991 yılında köyde bir kooperatif kurulur ve hemen her aile bez bebek üretmeye başlar.
Soğanlı Köyü’ne kayadan oyma kiliseleri gezmeye gelen turistler, köylü kadınların yaptığı bu bebekleri görürler ve hatıra olarak alırlar. Böylece ünü her yere ulaşır. Günümüzde köy meydanında açılan sergilerde, bebek yapımı ve satışı devam etmektedir. Öyle ki Kapadokya Bez bebeklerine artık internet satış sitelerinde de rastlanmaktadır. Bez bebekler üzerinde yöresel kıyafetleri yaşatmaya devam etmektedirler.
Kapadokya Bebeklerinin Önemi
Kapadokya Soğanlı Bez Bebekleri, folklorik bebek sanatının en güzel örneklerindendir. Bulundukları bölgenin folklorik kültürünü geçmişten günümüze ve gelecek nesillere aktarmayı, uluslararası kültür alışverişini sağlamaktadır. Kültür alışverişi yanı sıra önemli bir iş kolu olarak aile, yöre, şehir derken ülke ekonomisine büyük katkı sağlamaktadır. Böylelikle hem kültürel miras belgelenmekte hem gelecek kuşaklara aktarılmakta hem de gelir elde edilmektedir.
Bu yüzden günümüze kadar ulaşmış otantik Kapadokya Bez Bebeklerinin asıl çizgisinden sapmadan gelecek kuşaklara aktarılması için Marka Tescil Belgesi ile tescillenmiş olması çok önemlidir.
Kapadokya Bölgesi’ne yapacağınız gezinizde bu birbirinden güzel, canlı renkler, pullar, taşlar ile bezenmiş Kapadokya Bebeklerinden almanızı öneriyoruz. Kapadokya Yılkı Atları için tıklayabilirsiniz.
